Make love, no war

2 november 2019: Blagaj – Mostar – Blagaj 0 km

Het is al even geleden dat ik op een camping stond waar alle faciliteiten aanwezig zijn voor camper en toerist. Mijn watertank is leeg, de vuilwatertank en wc zijn vol. Propere kleding is ver te zoeken. Ik sleep zelfs nog afwas mee van enkele dagen. Het is hoogtijd om aan de slag te gaan en de boel op te kuisen. De voormiddag is goed gevuld met karweitjes. Tot slot geniet ik uitgebreid van een deugddoende warme douche met een deftige waterstraal op de camping. Wat een luxe!

Mostar is een van de charmantste steden van Bosnië-Herzegovina. De historische stad is bekend omwille van de Stari Most, de meest beroemde brug van de Balkan midden in het oude stadsgedeelte. Ik ben er de laatste 2 jaar al 3 keer geweest. Een bezoek is telkens opnieuw een belevenis. Rond deze tijd van het jaar zijn er minder toeristen en zeker op een dag zoals vandaag. Het regent bijna continue. Ibro van Camping Mali Wimbledon geeft me een lift naar het centrum. Hij zet me af aan het oude centrum, waar de meeste mensen hun wandeling door de stad beginnen. Wie de toeristenstroom volgt komt automatisch uit bij de fameuze brug. Omwille van de heftige regenval staan de straten blank en lopen de meeste bezoekers rond met een paraplu. Het is een opdracht om rechtop te blijven op de gladde, met kasseien geplaveide ondergrond en de uitstekende punten van alle paraplu’s te ontwijken.

In Mostar is er meer te zien dan enkel het oude centrum. Het is de kunst om bij elk bezoek iets nieuws te ontdekken. Eerst moet ik opnieuw naar de Bulevar Revolucije met de in de oorlog vernietigde Staklena Banka (glazen bank). De eens zo prominente bank kreeg in de burgeroorlog de huiveringwekkende functie van sluipschutterstoren. In dit gedeelte van de stad zijn de oorlogsherinneringen nog goed te zien.

Halve ruïnes met tal van kogelgaten vullen het straatbeeld. Sinds 2012 wordt er in Mostar jaarlijks een Street Arts Festival op touw gezet. Het geeft een enigszins andere dynamiek aan de verwoeste straten. Artiesten over de hele wereld beschilderen de kogelgaten met kunst en soms met maatschappelijke boodschappen. Het laatste kunstenaarstreffen dateert van september jongstleden. Ik ga op pad om oude en bijgekomen murals te bewonderen.

Op de terugweg laat ik me verleiden om in het “museum of war en genocide victims” binnen te gaan. Dat had ik beter niet gedaan. Hier worden de verhalen van slachtoffers van oorlogsgeweld en genocide in de verf gezet. Alhoewel er een aantal mensen in het museum rondlopen, kan je er een speld horen vallen. De verhalen zijn een aaneenrijging van misselijkmakend geweld tegen de burgerbevolking. Bij een oorlog waarin minstens 120.000 burgerslachtoffers vielen, zijn de verhalen van slachtoffers oneindig. Onder het motto “ken uw geschiedenis om herhaling te voorkomen”, is het een goede zaak dat dit soort musea bestaan. Ik kom weer buiten met een knoop in mijn maag. Er is één museumkamer waar de muren behangen zijn met positieve boodschappen van mensen over de hele wereld. Deze probeer ik in gedachten te houden, want in elke miserabele situatie is er ook een andere kant. Er zijn altijd mensen die in hoge nood elkaar trachten te helpen. Lang leve de hippie-slogan: Make love, no war!