Bohan

20 – 22 mei 2022: Geel – Bohan 221 km

Een 2-daagse uitstap naar de Ardennen leidt naar het verrassende Bohan aan de Belgisch-Franse grens. Het dorp, gelegen in een dal aan een lus van de Semois telt slechts 400 inwoners. De levendige dorpskern met restaurants, terrassen en 2 frietkramen bevindt zich rond de Saint-Léger kerk uit de 18de eeuw. In Bohan wonen een behoorlijk aantal Vlamingen. De gezapige conversaties in een mengelmoes van Nederlands en Frans vallen meteen op. Het is de enige plaats in België waar het Champenois gesproken wordt, een taal die kenmerkend is voor de Franse Champagnestreek. Het is een onopvallend weetje want ik merk helemaal geen verschil. Op 200 m van het centrum aan de oevers van de Semois ligt de gezellige Camping La Douane (https://www.campingladouane.be/nl/), uitgebaat door Nederlandse eigenaars. Het is een uitstekende overnachtingsplek om Bohan en zijn omgeving te verkennen.

Het weekend start met een brocante op de Rue du Pont naast de rivier. Het is stralend weer en heel het dorp is op de been. De terrassen doen gouden zaken. Tussen de marktkramen ligt de zogenaamde huwelijkssteen. Het is de enige vruchtbaarheidssteen in België. Volgens de legende werden pasgehuwden na de eucharistieviering rug aan rug samengebonden op de dubbele monoliet van een blok leisteen en een blok kwarts om de vruchtbaarheid te stimuleren. Vervolgens moest het jonge koppel een stronk of een zware steen mee naar huis slepen als symbool voor de te overwinnen hindernissen binnen het huwelijk. Het blijft maar de vraag of deze methode veel baby’s opgeleverde.

Al fietsend via de Rue de Mont les Champs komt snel een oude kapotte brug in het vizier. Het zijn de restanten van een tramlijn die in 1935 voor het eerst over het viaduct van Bohan kletterde. De inwoners hadden hier jaren op gewacht. De plannen waren er al in 1913 maar het traject tussen Membre en Bohan bleek een moeilijke opdracht. Om 2 keer de Semois over te steken en een landtong te doorkruisen moest men een tunnel uitgraven en 2 viaducten bouwen. Bijna 4 jaar na de oplevering begon de oorlog. De Fransen bliezen de gloednieuwe viaducten van Bohan en Membre gedeeltelijk op in een poging om de opmars van de Duitsers te vertragen. Het bracht weinig soelaas. Het Duitse leger herstelde de bouwwerken tijdelijk om ze te gebruiken voor goederenvervoer. Op het einde van de oorlog vluchtten de bezetters in allerijl het land uit en werden de constructies voor een 2de keer vernield, ditmaal om te ontsnappen aan de geallieerden. De viaducten werden nooit meer in ere hersteld. De tunnel is ondertussen omgetoverd tot fietstunnel. Er zouden plannen bestaan om loopbruggen te bouwen op de ontbrekende stukken van beide viaducten in het kader van een fiets- en wandeltraject.

De Rue de Mont les Champs is ongeveer 2,5 km lang en loopt vervolgens dood op privéterrein. De verkeersluwe landweg passeert enkele grote kampeerterreinen met voornamelijk vaste stacaravans en grote landerijen met opvallende droogschuren die dateren uit het bloeiende tabakstijdperk. Tabak wordt in de vallei van de Semois sinds de 16de eeuw geteeld. Aanvankelijk is de oogst voor eigen gebruik. Iets na 1850 introduceert Joseph Pierret, een voormalige schoolmeester de tabak in het commerciële circuit. Hij plant wat tabak in zijn tuin en de oogst overtreft de verwachtingen. De vallei van de Semois blijkt uiterst geschikt voor het cultiveren van tabak. De tabaksindustrie zorgt voor economische bloei en honderden mensen leven ervan. Tijdens het drogen van tabaksblaren in open schuren zorgen de nevels in de vallei voor een apart aroma van het eindproduct. De tabak wordt versneden, verpakt en verkocht over heel de wereld. In buurland Frankrijk was de tabaksteelt een staatsaangelegenheid en dat zorgt voor ongeziene smokkelactiviteiten tussen België en Frankrijk. De houten droogschuren met roestige daken zijn een tastbare herinnering aan deze tijd. De meesten zijn verlaten. Anderen worden gebruikt als opslagruimte of garage. De opkomst van de sigaret, de Amerikaanse tabak en de invoering van belastingen zorgen ervoor dat het vanaf 1950 stilaan bergaf gaat. De tabak van de Semois staat nog altijd hoog aangeschreven maar slechts een handvol mensen houden zich nog bezig met de teelt ervan. De tabaksroute houdt de herinnering aan dit erfgoed levendig. De autoroute leidt langs de dorpen waar de sporen van de tabaksindustrie nog zichtbaar zijn. Een routegids is te verkrijgen bij verschillende toeristische diensten in de streek.

De Semois is een walhalla voor vissers en kajakkers. Daarnaast is Bohan ook een fiets- en wandelparadijs. Dag 2 van deze Ardennentrip leidt bergopwaarts naar enkele hoogtepunten. Ik ga voor een luswandeling van 7,5 km met de uitzichtpunten La Cuve en La Croix. De route gaat via mooie bospaden. Af en toe is het stevig klimmen geblazen.

La Cuve is de blauwkleurige metalen uitkijkpost op 355 m hoogte. Het centrum van Bohan, de rivier en de kapotte brug zijn vanuit de hoogte te bewonderen tegen een heuvelachtige, beboste achtergrond. Het is een indrukwekkend uitzicht dat nog eens verschijnt bij de 2de tussenstop aan het kruis van Bohan.

Na de afdaling is het tijd voor een natje en een droogje. De sfeer is opperbest in Au Bon Vieux Temps waar Vlaamse uitbaters lokale bieren serveren. L’ours de Bohan is een zacht bruin bier. De naam berust op een plaatselijke legende. In de lente van 1760 ontsnapte een bruine beer tijdens het transport van Slowakije naar de zoo van Parijs in de omgeving van Straatsburg. Tijdens zijn vlucht doodde hij 12 Franse soldaten, 2 jagers en een herder. Toen hij opdook in de bossen rond de Semois, kruiste de gevaarlijke beer een pelgrim die vaten bier vervoerde van Bouillon naar Bohan. De pelgrim opende 2 vaten en klom snel in een 100-jarige eik. De beer dronk liters bier, viel in slaap en werd vervolgens gevangen genomen. Naar verluidt staat de oude eik nog steeds te pronken in het bos.

Na het bruine bier volgt La Tournée de Jacky. Deze triple is vernoemd naar een plaatselijke inwoner Jacky Antoine die in 2019 plotseling overleed. De man was geliefd in het dorp om zijn vrijgevigheid. Brouwerij Rochehaut maakte in samenwerking met zijn kinderen een bier als eerbetoon. Ze probeerden de idee van vrijgevigheid te vertalen in de smaak van het gerstenat. Ik heb geen idee hoe een “vrijgevige” smaak proeft dus noem ik het gewoon lekker.

Bohan is een schitterende vakantiebestemming in eigen land met in de buurt nog tal van boeiende bezienswaardigheden. Dat is een goede reden om nog eens die richting uit te gaan.