Tunnel van Sarajevo

6 mei 2019: Sarajevo – Sarajevo 16 km

De laatste dag in Sarajevo zorgt meteen voor een onvoorziene verrassing. Door de regen van de voorbije week, zit het busje weer eens vast in de drassige ondergrond. Het grasveld verlaten van Camping Oaza is onmogelijk. De wielen krijgen geen grip op het zompige terrein. Gelukkig heeft de camping een restaurant met veel knappe, behulpzame obers. Zij verlaten spontaan hun werkpost om 3 Belgische dames uit een benarde positie te redden. Het probleem is snel opgelost met zoveel spierkracht. De mannen hebben er plezier in, maar hun witte dienstuniformen tonen de sporen van de onvoorziene reddingsactie.

Een bezoek aan Sarajevo is niet compleet zonder de Sarajevski ratni tunnel. Deze oorlogstunnel werd tijdens de burgeroorlog in 1993 door het Bosnisch leger gegraven in amper 4 maanden tijd. De locatie, onder het vliegveld werd zorgvuldig uitgekozen. Luchthavens worden in oorlogstijd zelden gebombardeerd omdat het leger er te graag gebruik van maakt. De ingang ligt in de belegerde wijk Dobrinja en de uitgang situeert zich in het vrije Butmir, aan de rand van Sarajevo in de kelder van de familie Kolar. De ondergrondse doorgang is 760 m lang, 1.60 m hoog en 1.20 m breed. Het huis boven de ingang van de tunnel is nu een museum. De kogelgaten in de woning zijn nog duidelijk zichtbaar.

Een klein gedeelte van de tunnel is open voor het publiek. In oorlogstijd werd de ondergrondse doorgang gebruikt om voedsel, wapens en munitie de stad binnen te smokkelen en gewonden naar buiten te krijgen. Een bezoek aan het museum geeft een beetje weer wat het betekent om in een belegerde stad te wonen.

Aan de ingang van het tunnelmuseum spotten we rode vlekken op het straatoppervlak. Het zijn niet zomaar lukrake verfspatten. Het zijn de rozen van Sarajevo die de littekens van de burgeroorlog voorstellen. Ze duiden de plekken aan waar een of meerdere mensen het leven lieten na een granaatinslag. Wie door het centrum van de stad wandelt, zal af en toe zo’n symbolische roos tegenkomen. De rozen van Sarajevo zijn de stille getuigen van oorlogsgeweld.

Het tunnelmuseum bezoeken met eigen vervoer is haalbaar. Er is een ruime parking (betalend) voorzien. Een toegangsticket kost 10 BAM (5 €).

Na het tunnelbezoek is het de tijd om ons te bevoorraden in een winkelcentrum in de buurt. Nadien rijden we verder naar Camping Sarajevo (http://camping-sarajevo.com/en/home-2/). Marlies en Annemie slapen op deze locatie in een tent. Dat is althans het oorspronkelijke plan. Het koude weer is een geduchte spelbreker. Het idee om de nacht door te brengen in open lucht bij amper 2 graden, kan hen niet bekoren. Na crisisberaad verlengen ze hun verblijf in de comfortabele hotelkamer van de voorbije dagen. De locatie is slechts 4 km verwijderd van Camping Sarajevo. We brengen de vroege avonduren door met kokkerellen en gezelschapsspelen in de bus, waar de verwarming tegen 100 per uur draait. De vriendelijke eigenaar van Camping Sarajevo, brengt hen ’s avonds veilig naar hun reeds vertrouwde nest. We ontmoeten elkaar morgen weer om verder te reizen.