Te voet van Umoljani naar Lukomir en terug

21 juni 2022: Umoljani – Umoljani 0 km

Umoljani had in 2013 officieel nog 40 inwoners. Begin jaren 70 van de vorige eeuw waren er nog 400 bewoners. De buurt ligt afgelegen en het is niet verwonderlijk dat mensen wegtrekken. Het dorp kent nochtans een lang verleden en heeft zelfs een eigen legende. Bij de moskee aan de ingang van Umoljani zijn overblijfselen gevonden in de vorm van een necropolis. De grafstenen of stecci dateren wellicht uit de 15de of 16de eeuw. De legende is een ander verhaal. Lang geleden kwam er een grote slangachtige draak uit de Rakitnica kloof met de bedoeling om het dorp te vernietigen en de dorpelingen met huid en haar te verslinden. Om zich te verdedigen tegen het dreigende gevaar trokken de inwoners zich terug in de heuvels. Ze begonnen te bidden opdat de draak zou verstenen. God verhoorde welwillend hun smeekbeden. Naar verluidt is de versteende afdruk van het monster nog steeds te zien in de bergwand. De staart van het gedrocht liet zijn sporen achter in de vallei. De versteende draak blijft met de beste wil van de wereld onvindbaar. De afdruk van zijn staart vind ik met een beetje fantasie terug.

De reden om naar Umoljani af te zakken, is een wandeltocht naar Lukomir, het meest afgelegen dorp in Bosnië-Herzegovina. Het dorp ligt nochtans maar 53 km van de hoofdstad Sarajevo. Zo’n afstand is normaal snel te overbruggen. Lukomir vormt hier een uitzondering op. Een autorit van Sarajevo naar Lukomir duurt bijna 2 uur. De weg ernaartoe is de laatste kilometers onverhard. Het authentieke dorp is een verzameling van traditionele stenen huizen met golfplaten of houten daken. De nederzetting ligt aan de zuidkant van de Bjelašnica berg op 1495 m hoogte. In de wintermaanden is de plek volledig afgesloten van de buitenwereld. De bewoners wonen de laatste 10 jaar allemaal elders in de winter. Ik waag me aan een wandelalternatief vanuit Umoljani om het afgelegen dorp te bezoeken. De fysieke uitdaging start om 8 uur ’s morgens. Voor de gelegenheid draag ik stevige wandelschoenen en er zit zelfs proviand en water in mijn rugzak. Volgens de wandelapp Komoot is het circulaire traject 16,8 km met een aanzienlijk hoogteverschil. De commentaar luidt: zware wandeling, zeer goede conditie vereist. Dat belooft!

Het traject gaat door uitgestrekte groene weiden, heuvelachtige landschappen, rotsachtige paden en smalle bospaden. Het panorama verandert meermaals van uitzicht. De fauna en flora zijn alom vertegenwoordigd. De ontelbare vervelend zoemende vliegen en brave wespachtigen zijn storende factoren maar de kleurrijke bloemen en fladderende vlinders zijn een streling voor het oog. Het wijds uitzicht over de bergflanken verandert voortdurend.

Als een slang plots het gangpad kruist, is het even schrikken. Ze blijft gelukkig onbeweeglijk liggen, ook voor de fotoshoot. Het blijkt om een esculaapslang te gaan die bekend staat als de langste, niet giftige slang op het Europese continent. Dit exemplaar geeft niet zijn volledige lengte prijs. Het achterwerk blijft gelukkig verborgen in het gras. Het is waarschijnlijk beter zo.

Na 2,5 uur komt Lukomir in het vizier. Het dorp betreden staat gelijk aan binnenlopen in een openluchtmuseum van een ander tijdperk. De meeste huizen, op enkele uitzonderingen na zijn meer dan 200 jaar oud. Een aantal dorpelingen dragen traditionele handgebreide kleding. Ze verdienen de kost met de verkoop van ambachtelijke producten. Gebreide wintersokken zijn populair. Sommige inwoners verhuren kamers en serveren huisgemaakte maaltijden. In Guest House Ljetna Basta kom ik op mijn positieven. De eigenaar spreekt vlot Engels. Hij vertelt dat de meeste inwoners in de winter in de vallei wonen waar er nauwelijks sneeuw valt. De man is op pensioen en geniet met zijn vrouw van de zomers in Lukomir door gasten te ontvangen.

Na enkele verkoelende drankjes is het tijd om weer naar Umoljani te stappen. De zon staat nu hoog aan de hemel en het is soms puffen geblazen. De terugtocht duurt 3 uur en het totaal aantal kilometers staat op 19,7 km. De avond eindigt moe maar voldaan in Restauran Čardak Camping met een heerlijke huisgemaakte maaltijd en een deugddoende douche.