Metelkova in Ljubljana

19-20 oktober 2022: Ostrožac – Ljubljana 268 km

Na ongeveer 5 maanden komt er stilaan een einde aan de Balkan trip. Het wordt tijd om weer richting België te vertrekken. Er wachten nog een paar bijzondere plekken op de terugweg. De eerste tussenstop volgt al in Ljubljana, de hoofdstad van Slovenië. Arriveren in Europa is meteen een realiteitsschok. Koffie drinken verdubbeld plots in prijs en 2,10€ is nog niet eens zo duur. Ik probeer dubbel te genieten van elke slok.

Ljubljana is een van de kleinste en groenste hoofdsteden van Europa. De stad telt niet eens 300.000 inwoners. Het is er nooit echt druk zoals in de meeste andere grootsteden. Er valt genoeg te beleven in Ljubljana op vlak van cultuur en geschiedenis (voor meer info, gebruik zoekfunctie op homepagina). Het gezellige autovrije centrum langs de Ljubjanica rivier met zijn fraaie bruggen, hippe bars en restaurants is een bruisende plek waar het fijn vertoeven is. De stad oogt zeer netjes in vergelijking met sommige andere hoofdsteden. Graffiti op de gevels is hier bijna onbestaande. Bijna, want 1 km verderop ligt Metelkova, de iets ruwere stadskant.

Het Oostenrijks-Hongaarse leger bouwde in 1911 een ommuurde wijk met 7 legerbarakken op een oppervlakte van 12500 m². Het militaire complex werd gebruikt tot aan de onafhankelijkheid van Slovenië. Het was oorspronkelijk de bedoeling om de grijze, troosteloze gebouwen met de grond gelijk te maken. Kunstenaars en intellectuelen bereikten na tal van onderhandelingen met het stadsbestuur een principeakkoord over het gebruik van de verlaten panden. In september 1993 begon men totaal onverwacht toch met het slopen van de gebouwen, waarop meteen een reactie van solidariteit op gang kwam. Een honderdtal jongeren, geholpen door vooraanstaande individuen sprongen over het hek en bezetten de kazernes. Er kwam steun van bekende Slovenen en zelfs Moeder Teresa schreef een brief. Al tijdens de protestactie werden er culturele evenementen georganiseerd binnen de omwallingen. Het stadsbestuur was niet opgezet met het protest en sloot het water en de elektriciteit af. Een hardnekkige kern wilde van geen wijken weten, met resultaat. Ze verklaarden de plek als onafhankelijk gebied binnen de hoofdstad. Metelkova is sindsdien de thuisbasis van creatieve zielen.

De voormalige legerbarakken hebben een hele gedaanteverwisseling ondergaan. De ommuurde wijk is volledig ingekleurd met graffiti en ingericht met bizarre kunstwerken. De kunstenaarsgemeenschap herbergt een bar, een nachtclub en een bekend backpackers hotel in het gebouw van de vroegere gevangenis. Hoewel de bezetting van Metelkova nog steeds illegaal is, knijpt het stadsbestuur tegenwoordig een oogje toe. De plaats is aantrekkelijk voor heel wat toeristen en draagt bij aan het promoten van de hoofdstad. Er worden workshops, literaire avonden, tentoonstellingen en concerten georganiseerd. De stad in de stad is vooral ’s avonds erg levendig, maar ook overdag toegankelijk.

Ik ga langs rond de middag. Alle gebouwen zijn dicht en de stad lijkt nog niet ontwaakt. Misschien was het gisterenavond groot feest. Er hangen nog steeds een paar wankele individuen rond in dronken toestand die helemaal weg van de wereld zijn. Met de fles in de hand spreken ze voorbijgangers aan, niet wachtend op enig antwoord. Ik tref Metelkova niet op zijn allerbest. De omgeving kan me wel bekoren. Het is leuk, bizar, fotogeniek, alternatief en een beetje gek. De plek, ontstaan uit een golf van solidariteit is uitgegroeid tot een cultureel activiteitencentrum met een volwaardig programma ((http://www.metelkovamesto.org/?lang=txt_eng&)). Laat je vooral niet afschrikken door enkele ongevaarlijke dronkenlappen en geniet van de alternatieve buurt.